4. Durak: Solingen Sinagogu
Malteserstraße 18 – Harita – Tur Başlangıcı
Malteserstraße’deki bombardıman sığınağının bulunduğu yerde 1938’deki pogrom gecesine kadar Solingen Sinagogu vardı. Bugün burada sinagogu ve Solingenli soykırım kurbanlarını anmak amacıyla yerleştirilmiş iki plaka bulunur. Plakalardan ilki 1979’da sinagogun anısını yaşatmak için yerleştirildi. Schwertstraße’deki komşu lisenin öğrencileri, Nazi Rejimi Kurbanları Birliği ile Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası, kurbanları anmak için buraya bir plaka çakılmasına önayak olmuştu.
İkinci plaka ise 8 Kasım 1998’de, yani Kasım pogromlarının 60. yıldönümünde çakılmıştır. Plakada Solingenli 62 Holokost kurbanının adı yer alır ve bunlar arasında Dr. Alexander Coppel ile birlikte Max Leven da vardır. Komünist günlük gazete “Bergische Arbeiterstimme”nin kültür eleştirmeni olan Yahudi Leven, 1938 Kasım ayındaki pogromda Naziler tarafından evinde katledilmişti.
Solingen Sinagogu’nun Tarihi
Solingen’in toplam nüfusu içinde Yahudilerin oranı her zaman yüzde birin altındaydı. En kalabalık nüfusa 1905’te erişildi: 328 kişi.
Coppel ailesinin kurucu atası diyebileceğimiz kasap ve tüccar Coppel Samuel’in 1787’de Ufergarten’da Michel David ile ortaklaşa satın aldığı bina, 85 yıl boyunca Solingen Yahudilerine okul ve ibadethane olarak hizmet verdi.
1861’de cemaat, Yahudi nüfusundaki ani artış nedeniyle Ufergarten’daki bina yetersiz kalınca Malteserstraße’deki arsayı satın aldı. Alexander Coppel buradaki yeni sinagog inşası için büyük bir bağışta bulundu. Sinagog, ibadet için erkeklere 150, kadınlara 80 yer, bir sınıf ve öğretmen lojmanıyla birlikte 8 Mart 1872’de açıldı. Açılışta dinî törenin yanı sıra bütün Solingen şehrinin katıldığı bir resm-i geçit düzenlendi.
Gustav Coppel 60 yıl boyunca sinagog yönetim kurulunda görev yaptı ve bunun 30 yılında da kurulun başkanıydı. Küçük oğlu Alexander da sinagog cemaatinin sonuncu yönetim kurulu başkanı olacaktı.
10 Kasım 1938 gecesi Solingen Sinagogu SA Birliklerinin ilk hedefi oldu. Bina yağmalandıktan sonra ateşe verildi. Yangından kalan her şey yıkılarak arsa düzlendi. 1943’te bu alana hava akınlarından korunmak için bir sığınak inşa edildi.
Savaştan sonraki ilk yıllarda Solingen’de artık bir avuç Yahudi yaşıyordu. 1960’lı yılların sonunda yaklaşık 10 kişi oldukları söyleniyordu. 2010’da ise şehirde 300 dolayında Yahudi vardı, ancak bunların büyük bölümü eski Sovyet cumhuriyetlerinden gelmişti. Günümüzde Solingenli Yahudiler, Wuppertal dinî cemaatine bağlıdır.
Şubat 1995’te, Gymnasium Schwertstraße adlı lisede Dr. Horst Sassin yönetiminde bir sığınak/sinagog eğitsel kolu kuruldu. Çeşitli faaliyetlerinin yanında bu kol Auschwitz ve Lodz’a geziler düzenledi. 1996’da lisede Solingen Sinagogu ile ilgili daimi bir sergi açıldı.