Ohligs’in Yahudi Tüccarları

12. Durak: Ohligs Garı

Bremsheyplatz – HaritaTur Başlangıcı

Ufak bir yerleşim olan Ohligs, 1867’de tren istasyonunun açılmasıyla birlikte hızla büyüyerek bir şehre dönüştü. İstasyondan başlayarak batı yönünde ilerleyen alışveriş caddesinde, daha önce ancak büyük şehirlerde görülen cinsten ufak mağazalar belirmeye başlamıştı. Yahudi tüccarlar da Ohligs’e taşınarak kısmetlerini burada denemeye karar verdiler.

Dieses Bild hat ein leeres Alt-Attribut. Der Dateiname ist PK-4051-1024x633.jpg
Ohligs Garı, 1936 dolaylarından bir kartpostal. Kaynak: Solingen Belediye Arşivi, PK 4051

Ohligs Garı, konumuyla Yahudi tüccarlar için önem taşıyordu. Buradan trene binerek, dört bucağa dağılmış ailelerini ve iş ortaklarını ziyarete gidebiliyorlardı. Dinî vecibeler için de tren istasyonuna bağımlılardı. Sinagogun ve Yahudi mezarlığının bulunduğu Solingen’e buradan S-Bahn ya da tramvayla gidiliyordu.

Ohligs Yahudilerinin çoğu Solingen sinagog cemaatine bağlıydı, hatta bazıları sinagog yönetiminde görev almıştı. Yahudi dinî bayramlarında dükkânlarını kapayacaklarını 1920’lere kadar gazete ilanlarıyla müşterilerine duyurdular.

Ancak Yahudilere karşı Nazi propagandası 1920’lerin sonundan itibaren Ohligs’i de etkisi altına aldı. 1933’te Yahudi işletmelerinden alışveriş etmeme çağrılarından sonra bile Yahudi tüccarların müşterileri çoğunlukla onlara sadık kaldıysa da 1938’deki pogrom gecelerinin ardından durum onmaz şekilde değişti. Paramiliter SA ve SS birlikleri Düsseldorfer Straße’de kalan tek tük dükkâna sürekli saldırıyor, ailelere terör estiriyordu.

Dieses Bild hat ein leeres Alt-Attribut. Der Dateiname ist NSDAP_OA19291204.jpg
NSDAP, 4 Aralık 1929’da Ohligser Anzeiger gazetesine verdiği ilanla “Yahudiler Alman vatandaşı olabilir mi?” konulu toplantıyı duyuruyor. Kaynak: Solingen Belediye Arşivi via zeitpunkt.nrw

Ohligs Garı bir kez daha çok işlek bir ulaşım merkezi hâline gelmişti, ama bu kez şehirden göç edenler nedeniyle. Özellikle gençler Almanya’dan ayrılarak ABD, İngiltere veya Güney Amerika’ya göç etmeye başladı. Diğerleri içinse 1938’den sonra kalan tek sığınak Belçika’ydı. 1941’de Almanya sınırlarını kapatarak Yahudileri doğuya sürmeye başladı; bu, çok sayıda Ohligs Yahudisinin sonu oldu. Bu sevkiyatların bir kısmının da Ohligs Garı üzerinden gerçekleşmiş olması lazımdır.

Bugün Düsseldorfer Straße hâlâ işlek bir alışveriş merkezidir. Öldürülen bu insanların unutulmaması için birçok yerde “Stopelstein” yani “tökez taşı” bulunur. Henüz adına bir tökez taşı yerleştirilmemiş olanları da bu tur aracılığıyla hatırlayalım ve hatırlatalım istedik. Çünkü yurtdışına gidenler de yine haklarından yoksun bırakılmış, zulme uğramış insanlardı ve mecbur kaldıkları için kaçtılar. Onlar da unutulmamalı.