Ohligs’in Yahudi Tüccarları

2. Durak: Strauss Ailesi

Düsseldorfer Straße 58. Fotoğraf: Daniela Tobias

Düsseldorfer Straße 58 – Harita – Tur Başlangıcı

Düsseldorfer Straße 58 numarada çelik eşya satıcısı Oskar Strauss otururdu. Strauss, 8 Eylül 1875’te Bochum’da dünyaya gelmişti. Gräfrath’ın köklü Yahudi ailelerinden gelen bir babanın oğluydu.

Essen’de yaşayan Oskar Strauss, 1903’te önce ağabeyi Moritz, ardından da babası Isaac ölünce Solingen’e, annesi Sara’nın yanına taşındı. Orada bir çelik eşya dükkânı açtı, ama ürünlerini öncelikle pazarlarda ve fuarlarda satıyordu.

Solingen Yahudi mezarlığında Oskar’ın babası Isaac Strauss’ın mezartaşı. Fotoğraf: Daniela Tobias

İleride karısı olacak Marie Schlingensiepen’i de büyük ihtimalle burada, müstakbel kayınpederinin evinde kiracı olarak otururken tanımıştı. Çift 1913’te Ohligs’de evlendi. 1931’e kadar da Düsseldorfer Straße 58 numarada oturdular. Oskar Strauss’ın çelik eşya dükkânı bu adreste kayıtlıydı.

Ocak 1914’te çiftin ilk oğlu Lothar, ondan beş yıl sonra da diğer oğlan Heinz dünyaya geldi. Anneleri Protestan olduğu halde her iki oğlan da Yahudi cemaatine bağlıydı. Ancak Heinz 1926’da, daha yedi yaşındayken öldü.

1933’ten başlayarak Yahudilere karşı yükselen ayrımcılık ve Yahudilerin bütün haklarını kaybetmesiyle Oskar Strauss’ın mali durumu epeyce bozuldu. Ama beterin beteri gelecekti. Oğulları Lothar, Temmuz 1936’da belediye hastanesinde tüberkülozdan öldü. İki oğullarını birden kaybetmelerinin acısına Oskar Strauss’ın üç kardeşinin ölümü eklenecekti.

Ve artık Nazi yönetimi onlara hiç nefes aldırmıyordu. 10 Kasım 1938 gecesi meydana gelen pogrom sırasında Oskar Strauss, Solingen’de polis tarafından “koruma amacı” ile gözaltında tutuldu. Ocak 1939’da diğer bütün Yahudi erkekler gibi o da “Israel” ilk adını kullanmaya zorlandı. Artık önünde tek bir kurtuluş yolu kalmıştı. 13 Ocak 1939’da Ohligs-Köln hattında ilerleyen bir trenin önüne atladı. Oskar Strauss, Solingen’deki Yahudi mezarlığında toprağa verildi.

Stolperstein für Oskar Strauss, Kiefernstr. 6. Quelle: Stadtarchiv Solingen
Oskar Strauss için çakılan tökeztaşı, Kiefernstraße 6. Kaynak: Solingen Belediye Arşivi

Marie Strauss, kocasının ölümünden sonra yoksulluk içinde yaşadı. 1944’te yeniden evlendi. Oskar Strauss’ın son oturduğu adres olan Kiefernstraße 6 numaranın önünde bugün bize onu hatırlatan bir “tökez taşı” bulunmaktadır.