4. Durak: Rosenbaum Ailesi
Düsseldorfer Straße 46 – Harita – Tur Başlangıcı
Düsseldorfer Straße 46 numarada Abraham “Adolf” Rosenbaum’ın ayakkabıcı dükkânı bulunuyordu. Rosenbaum bugün Polonya’da bulunan Rożniatów’da 14 Ekim 1884’te doğmuştu, ancak o dönemde burası Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’na bağlıydı. Rosenbaum 1909’da Ohligs’e taşındı ve 1912’de giyim eşyası satan bir dükkân açtı. İki yıl sonra da ayakkabı dükkânının ticari tescilini yaptırdı.
1914 yılının ilkbahar aylarında Cilly Weissfeldt ile evlendi. Bu evliliğin sekizinci yılında Ohligs’de çiftin kızı Lia dünyaya geldi. Aile geniş, konforlu bir evde oturuyordu, mağazanın deposunda 6 bin çiftten fazla ayakkabı vardı ve yanlarında üç dört kişi çalıştırıyorlardı.
Nazi Partisi’nin iktidara gelmesiyle birlikte Yahudi işletmelerinden alışveriş edilmemesi için başlatılan kampanyanın ilk başta satışlara etkisi olmadı. Ama yıllar geçtikçe bunun etkisi giderek daha gözle görülür hâle geldi ve işletme arka arkaya işçi çıkarmak zorunda kaldı.
Adolf Rosenbaum asıl faciayı ise Birinci Dünya Savaşı’nın sonundan beri artık Avusturya değil Polonya vatandaşı sayılması nedeniyle 1938’de yaşayacaktı. “Polonya Harekâtı” adı verilen uygulama kapsamında Ekim sonunda sınırın öbür tarafına, Polonya’ya sürüldü. Rosenbaum’ın Ocak 1939’da artık Varşova’da olduğu sanılıyor. Dükkânı zaten pogrom gecesinden sonra bir daha açılmamıştı.
Cilly Rosenbaum Mayıs 1939’da Düsseldorf’a gitti. Orada ne kadar kaldığı bilinmiyor. Bu arada Adolf Rosenbaum Brüksel’e geçmeyi başarmıştı. Cilly ile Lia’nın onun yanına gidip gidemediği konusunda bilgi yoktur.
Ancak ailenin ondan sonraki ikameti Nice olmuştu. Çok sayıda Yahudi aile Avrupa’yı terk etme umuduyla bu liman kentine gitmişti. Ama 1943’te Almanlar Fransa’nın güneyini de işgal edince burası Yahudiler için güvenli bir yer olmaktan çıktı.
Rosenbaum ailesi Nice’te “Cottage Bellevue” adlı villada saklanıyordu.
Adolf, Cilly ve Lia Rosenbaum, aralarında Lia’nın nişanlısının da bulunduğu başka birçok kaçak ile birlikte saklanmakta oldukları villaya Ekim 1943’te Gestapo tarafından düzenlenen gece baskınında yakalandılar.
Nice’ten Paris yakınındaki Drancy toplama kampına nakledildiler. Koruyabildikleri son birkaç parça değerli eşya da orada ellerinden alındıktan sonra 20 Kasım 1943’te gönderildikleri Auschwitz’te öldürüldüler.