7. Durak: Steeg Ailesi
Düsseldorfer Straße 35 – Harita – Tur Başlangıcı
Paul Steeg 1874’te Bochum’da dünyaya geldi. Karısı Emma Steinberg ise 1875 Castrop doğumluydu. 1905’te Ohligs’e gelen çift, 1909’da “Central-Bazar Paul Steeg” adlı işletmelerini Düsseldorfer Straße 35 numarada çarpıcı görünümüyle dikkat çeken köşe binaya taşıdı.
“Central-Bazar” Ohligs’in en büyük Yahudi mağazalarından biriydi. Oyuncaktan kristal eşyaya, sanat eserlerinden ufak mobilyalara ve ev eşyasına, hatta hediyelik eşyaya kadar burada çok çeşitli mallar bulunabilirdi.
Kızları Grete, okulu bitirdikten sonra ana babasının yanında satış görevlisi olarak staj yaptı. 1929’da da Iserlohn doğumlu tüccar Walter Wertheim ile evlendi. Çift bir süre Walter’in ailesine ait işletmede çalıştıktan sonra 1931’de Ohligs’e yerleşti.
Burada Paul Steeg emekli olduktan sonra damadı Walter, “Central-Bazar”ın olduğu yerde “ERWEGE” alışveriş kooperatifi diye bilinen ve çok ucuza alışveriş imkânı sunan bir yer açtı.
Walter Wertheim yanında 45 ila 60 kişi çalıştırıyordu. Sıkı disiplin uygulayan ama çalışanların kişisel sorunlarını dinlemeye daima hazır olan iyi bir patron olarak bilinirdi. Grete ise personelin yanı sıra tekstil, kırtasiye ve ayakkabı reyonlarından sorumluydu.
Paul Steeg emekliye ayrıldıktan sonra Solingen’deki sinagog cemaatinde yardımcı vekil olarak görev yapmaya başladı. 1937’den ölümüne kadar da sinagogda başkan vekiliydi.
Ağustos 1933’te Walter Wertheims’ın kardeşi Fritz de Ohligs’e yerleşerek işletmede çalışmaya başlamıştı. Hukukçu olan Fritz’in, Nazi Partisi’nin iktidarı ele geçirmesiyle birlikte artık avukatlık yapma şansı kalmamıştı.
İki kardeş, işleri dışında Düsseldorf’ta, kısaca “Schild” olarak bilinen Reich Yahudi Öncü Askerler Birliği adındaki spor kulübünde aktifti. Kulüp, Nazi diktatörlüğünde bile olsa kadın erkek Yahudilere spor olanakları sunmaya çalışıyordu.
Yahudi işletmelerinden alışveriş etmeme kampanyası ve giderek artan ayrımcı uygulamalara rağmen mağaza 1937’ye kadar kâr etmeyi sürdürdü. Ancak 1938’deki pogrom gecesinde ailenin ticarethanesi de, özel konutları da yerle bir edildi. Grete ve Walter Wertheim pencereden kaçarak canlarını kurtardılar. Emma Steeg yanlarında çalışan birinin evine sığındı.
Paul Steeg ise o sırada muhtemelen Köln’deki Yahudi hastanesinde tedavi görmekteydi. Pogromdan iki gün sonra 11 Kasım 1938’de mide ülserine bağlı komplikasyonlar nedeniyle hastanede öldü. Grete’nin babasına veda etme fırsatı bulup bulamadığı bilinmiyor. Ancak 12 Kasım’da kocası ve onun kardeşi Fritz ile birlikte Rotterdam’dan onları New York’a götürecek olan gemiye binmeyi başarmıştı.
Ohligs’deki mağaza kapatıldı ve Yahudi olmayan birine devredildi. Steeg ve Wertheim çiftlerine ait mobilyalar bile satışa çıkarıldı.
Aralık 1939’da Emma Steeg New York’a kızının yanına gitmeyi başardı. Walter Wertheim orada “Walter Şarküteri ve Bakkaliyesi” adı altında yeni bir dükkân açtı. Emma Steeg’in tarifine göre yaptıkları ringa balığı salatasının müşteriler arasında çok tutulduğu biliniyor.
