Ohligs’in Yahudi Tüccarları

6. Durak: Bassat Ailesi

Düsseldorfer Straße 40. Fotoğraf: Daniela Tobias

Düsseldorfer Straße 40 – HaritaTur Başlangıcı

Heinrich Bassat, Düsseldorfer Straße’nin diğer Yahudi tüccarlarından farklı olarak imalatçıydı. Jenny ve Georg Davids’e ait olan 40 numaralı binada otururdu ama işletmesi Fürkerfeldstraße’deydi.

Bassat 1891’de İstanbul’da doğdu. Ailesi yüzyıllar önce İspanya’dan sürüldükten sonra Osmanlı topraklarını yurt edinen Yahudilerdendi. Yıllar içinde Bassat ailesi dünyanın pek çok ülkesinde yaşamış ve çelik eşya imal eden şirketler kurmuştu.

1920’de Heinrich Bassat, kendi gibi Osmanlı topraklarında doğan Rosa Asseo ile evlendi. Bir süre Hamburg’da yaşayan çift sonunda 1925’te Ohligs’e yerleşti. Bir yıl sonra da Heinrich Bassat, Fürkerfeldstraße’de tıraş bıçağı imal etmeye başladı.

Dieses Bild hat ein leeres Alt-Attribut. Der Dateiname ist Bassat-Solingen-AB-1931.djvu_-742x1024.jpg
1931 Solingen rehberindeki bir ilan. Kaynak: Solingen Belediye Arşivi

Kardeşiyle birlikte işlettiği Albert & Heinrich Bassat şirketi, diğer bir kardeşleri Moische’nin ithalat ihracat alanındaki desteğiyle uluslararası ticarete atıldı.

Ancak Nazi Partisi iktidarıyla birlikte Bassat kardeşler dış ticaret faaliyetlerinde çeşitli güçlükler yaşamaya başladı. Yine de ticari faaliyetlerine 1937’ye kadar tamamen son vermediler.

1934’te Heinrich Bassat, karısı Rosa’yı bir enfeksiyon yüzünden kaybetti. Ama onun ölümü yetmezmiş gibi kardeşi Moische’yi de Solingen mezarlığında toprağa verdi.

Rosa Bassat’ın mezartaşı, Fotoğraf: Daniela Tobias
Dieses Bild hat ein leeres Alt-Attribut. Der Dateiname ist Bassat_Enrique1939-235x300.jpg
Enrique Bassat, ca. 1939. Kaynak: Solingen Belediye Arşivi

1936’da Heinrich Bassat, yeni hayat arkadaşı Emilie Münch ile birlikte Ohligs’den Paris’e taşındı, çünkü artık Almanya’da, Yahudi olmayan biriyle ilişki kurması yasalara göre suç teşkil ediyordu. Çift 1939’da gemiyle Brezilya’ya gitti ve sonunda orada evlenebildiler.

Ohligs’deki şirket Heinrich Bassat yurtdışına göç ettikten sonra da ilk başta faaliyetini sürdürmüştü. İşletme sorumluluğunu çalışanlar üstlenmişti. Ancak 1939’da şirket tasfiye edildi.

Aralık 1951’de Heinrich ve Emilie Bassat Ohligs’e döndüler. Ekim 1952’de Fürkerfeldstraße’deki imalathane tekrar çalışmaya başladı. Ancak şirket savaştan sonraki yıllarda eski başarısını tekrarlayamadı ve daha üç yıl geçmişken yine kapatıldı.

Emilie Bassat 1958’de öldü. Kocası ise Şubat 1960’ta İsrail’e yerleşti. Heinrich Bassat Mart 1976’da orada öldü.